અમદાવાદ: છેલ્લા બે સત્રમાં શેરબજારમાં ભારે વેચવાલીને કારણે રોકાણકારોની સંપત્તિ (માર્કેટ મૂડી)માં રૂ. 10,73,957 કરોડનો જંગી ઘટાડો નોંધાયો છે. અમેરિકન ઇન્વેસ્ટમેન્ટ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ હિંડનબર્ગ દ્વારા બુધવારે એક અહેવાલ પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં અદાણી જૂથની કંપનીઓ અને તેની નાણાકીય સ્થિરતા અને ગેરરીતિ પર પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા હતા. આ રિપોર્ટ બાદ અદાણી ગ્રુપના રોકાણકારોની સંપત્તિમાં બે દિવસમાં 4,17,824 કરોડ રૂપિયાનો જંગી ઘટાડો થયો છે. અદાણી જૂથને લોન આપનારી ભારતીય બેન્કોના શેર પણ શુક્રવારે ઘટ્યા હતા, જેણે નાણાકીય સ્થિરતા અને ધિરાણ અંગે પ્રશ્નો ઉભા કર્યા હતા. આ સાથે અદાણી જૂથમાં સૌથી વધુ રોકાણ કરનાર નાણાકીય સંસ્થા લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશન (LIC)ના શેરમાં પણ ઘટાડો થયો હતો. શુક્રવારે સેન્સેક્સ 874.16 પોઈન્ટ ઘટીને 59,330 પર અને નિફ્ટી 287.60 પોઈન્ટ ઘટીને 17,604ની ત્રણ મહિનાની નીચી સપાટીએ બંધ રહ્યો હતો.
ગુરુવારે અમેરિકન શેરબજારો મજબૂત રહ્યા હતા અને શુક્રવારે એશિયન બજારોમાં પણ તેજી જોવા મળી હતી, પરંતુ ભારતીય બજારમાં કારોબાર શરૂ થતાં જ બજારમાં અદાણી જૂથની કંપનીઓની આગેવાનીમાં વેચવાલી જોવા મળી હતી. આ સાથે જ, અદાણી ગ્રુપના કુલ ઋણમાં રૂ. 81,200 કરોડનું યોગદાન આપનાર ભારતીય બેન્કિંગ શેરોમાં પણ ઘટાડો થયો હતો. બેન્કિંગ અને ફાઇનાન્સની સાથે શેરબજારમાં પણ જોરદાર વેચવાલી જોવા મળી હતી. એક સમયે સેન્સેક્સ અગાઉના બંધ કરતાં 1230.36 પોઈન્ટ અને નિફ્ટી 398 પોઈન્ટ ઘટી ગયો હતો. જોકે, છેલ્લા કલાકોમાં નીચા સ્તરે થોડી ખરીદી સાથે બજારો લાભ સાથે બંધ થયા હતા.
ભારતીય શેરબજારમાં વ્યાપક ઘટાડાનું એક કારણ વિદેશી સંસ્થાઓ દ્વારા વેચાણ પણ છે. વિદેશી ફંડ્સે ડિસેમ્બરમાં રૂ. 14,231 કરોડનું વેચાણ કર્યા બાદ આજે એક્સચેન્જમાં રૂ. 5,977.86 કરોડનું વેચાણ કર્યું હતું. કેટલાક વિશ્લેષકો માને છે કે આ વેચાણ દબાણે શેરબજારમાં ઘટાડાને વેગ આપ્યો હશે.
અદાણી ગ્રુપના શેરમાં બીજા દિવસે પણ વેચવાલી ચાલુ રહી હતી. આજે અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝનો શેર 18.52 ટકા ઘટીને રૂ. 2762.15, અદાણી પોર્ટ 16.03 ટકા ઘટીને રૂ. 598.60, અદાણી પાવર 5 ટકા ઘટીને રૂ. 248.05, અદાણી ટોટલ 20 ટકા ઘટીને રૂ. 2934.55, અદાણી ગ્રીન અદાણી વિલ્મર 20 ટકા ઘટીને રૂ. 548.5, અદાણી ગ્રીન અદાણી વિલ્મર 20 ટકા ઘટીને રૂ. 548. વિલ્મર 5 ટકા 517.30, અદાણી ટ્રાન્સમિશન 20 ટકા ઘટીને રૂ. 2009.70, ACC સિમેન્ટ 13.04 ટકા ઘટીને રૂ. 1884.05 અને અંબુજા સિમેન્ટ 17.16 ટકા ઘટીને રૂ. 381.15 બંધ રહ્યો હતો.
વિશ્વના ત્રીજા ધનકુબેરનું સ્થાન લઈ ગૌતમ અદાણી હવે વિશ્વમાં સાતમા ક્રમે છે, તેની પાંચમી સંપત્તિ એક જ દિવસમાં નષ્ટ થઈ ગઈ છે કારણ કે ગ્રુપ કંપનીઓના શેરમાં ઘટાડો થયો છે. ફોર્બ્સની યાદી અનુસાર શુક્રવારે બજાર બંધ થતાં ગૌતમ અદાણીની સંપત્તિ $96.6 બિલિયન પર પહોંચી ગઈ છે. અગાઉ તે $119.3 બિલિયન હતું. આ રીતે તેમની 22 અબજ ડોલરની સંપત્તિ એક જ દિવસમાં નાશ પામી છે.
હિંડનબર્ગના સંશોધન મુજબ અદાણી જૂથ દ્વારા કંપનીઓમાં ગેરરીતિ આચરવામાં આવી રહી છે અને કંપનીની દેવાની સ્થિતિ ઘણી ગંભીર છે. અદાણી ગ્રૂપે અદાણી એન્ટરપ્રાઈઝના જાહેર ઈશ્યુ પહેલા જાહેર થયેલા સંશોધનને નકારી કાઢ્યું છે અને એમ પણ કહ્યું છે કે કંપની હિંડનબર્ગ સામે કાનૂની કાર્યવાહી કરવાનું વિચારી રહી છે. જોકે, આ નિવેદનની બજારના સેન્ટિમેન્ટ પર કોઈ અસર થઈ નથી.
અદાણી જૂથના રૂ. 2 લાખ કરોડના અંદાજિત કુલ દેવુંમાંથી બેન્કનું દેવું રૂ. 81,200 કરોડ હોવાનો અંદાજ છે. બાકીનું દેવું વિદેશી બજારમાં બોન્ડ દ્વારા એકત્ર કરવામાં આવે છે. અદાણી જૂથના હિસ્સાની લોન લેનાર બેંકોના શેરમાં પણ તીવ્ર વેચવાલી જોવા મળી હતી. NSE પર નિફ્ટી બેન્ક 1302 પોઈન્ટ ઘટીને 40,345 પર બંધ રહ્યો હતો. નિફ્ટી સરકારી બેંક ઇન્ડેક્સ 5 ટકા ઘટ્યો હતો. બેન્ક ઓફ બરોડાનો શેર 7.48 ટકા, પંજાબ નેશનલ બેન્કનો 4.84 ટકા, સ્ટેટ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયાનો શેર 4.69 ટકા ઘટીને બંધ રહ્યો હતો. ખાનગી બેંકોમાં HDFC, ICICI, IndusInd બેંક બે થી ચાર ટકાના ઘટાડા સાથે બંધ થયા છે. સેન્સેક્સમાં બેન્કિંગ શેરોમાં 50 ટકાથી વધુનો ઘટાડો નોંધાયો હતો.
પ્રમોટર પરિવાર (એટલે કે ગૌતમ અદાણી અને તેમના સહયોગીઓ) અદાણી જૂથની કંપનીઓમાં શેરધારકો તરીકે 75 ટકા કે તેથી વધુ શેર ધરાવે છે. આ ઉપરાંત, વ્યક્તિગત રોકાણકારો અને અન્યના શેર છે પરંતુ સંસ્થાકીય રોકાણકાર તરીકે જીવન વીમા નિગમ (LIC) સૌથી વધુ રોકાણ ધરાવે છે. હિંડનબર્ગના સંશોધનમાં બે દિવસમાં થયેલા ઘટાડાને કારણે LICને સૌથી વધુ નુકસાન થઈ રહ્યું છે. 24 જાન્યુઆરી સુધીમાં, અદાણી જૂથમાં LICનું રોકાણ રૂ. 81,267 કરોડ હતું, જે શુક્રવારના બંધ ભાવે રૂ. 18,646 કરોડ ઘટીને રૂ. 62,621 કરોડ થયું હતું. LICનો શેર પણ 3.45 ટકા ઘટીને આજે રૂ. 665.55 પર બંધ થયો હતો, જે અદાણી જૂથની કંપનીઓમાં મોટો હિસ્સો હતો.
અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝિસ હાલમાં ફોલો-ઓન પબ્લિક ઓફર દ્વારા રૂ. 3,276ના ભાવે શેર ઓફર કરીને રૂ. 20,000 કરોડ એકત્ર કરવા માંગે છે. કંપનીનો એફપીઓ આજે ખોલવામાં આવ્યો હતો. બુધવારે એન્કર ઇન્વેસ્ટર દ્વારા રૂ. 3,276ના ભાવે શેર ઓફર કરીને રૂ. 6,000 કરોડ એકત્ર કરવામાં આવ્યા હતા. જો કે, સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એમ્પ્લોઈઝ પેન્શન ફંડ, એલઆઈસી, એસબીઆઈ લાઈફ, એચડીએફસી લાઈફ સહિતના ફંડ્સમાં એન્કર રોકાણકારોને એક જ દિવસમાં શેરના બજાર મૂલ્યમાં ઘટાડો થવાને કારણે ભારે નુકસાન થયું હતું. છૂટક રોકાણકારોને રૂ. 3212ના ભાવે રૂ. 64ના ડિસ્કાઉન્ટ પર શેર મળી રહ્યા છે, આ સ્થિતિમાં તેઓને બજાર કિંમતથી પણ નુકસાન થઈ રહ્યું છે. શેરની બજાર કિંમત ઓફર કિંમત કરતાં ઓછી હોવાથી, પ્રથમ દિવસે માત્ર 0.01 ટકા સબસ્ક્રાઇબ થયા હતા, જેમાં 4.55 કરોડ શેરની સામે માત્ર 4.41 લાખ શેરની જ બિડ થઈ હતી.